Reden tot zorg
De parasitaire varroamijt is een grote uitdaging voor honingbijpopulaties over de hele wereld, verantwoordelijk voor de dood van honderden miljoenen bijen per jaar.
Varroamijten tasten zowel Aziatische honingbijen (Apis cerana) als Europese honingbijen (Apis mellifera) aan – de enige twee honingproducerende bijensoorten die verantwoordelijk zijn voor de productie van ‘s werelds honingvoorraad.
Tot 2022 waren Australië en Antarctica de enige twee continenten die niet besmet waren met varroa. In juni 2022 werden echter varroamijten gedetecteerd in verklikkerkasten in Australië, wat leidde tot verdere oproepen tot systematische uitroeiing van de parasiet.
Varroa-mijten zijn bijzonder schadelijk voor honingbijen vanwege de manier waarop ze zich voortplanten. Ze voeden zich en planten zich voort met de larven en poppen van bijen in het zich ontwikkelende broed – wat leidt tot misvorming en verzwakking van de bijen, terwijl ze ook virussen overbrengen. Dit kan mogelijk dodelijk zijn voor het algehele welzijn van een bijenkorf.
Waarom zo’n drastische reactie?
Bijen spelen een enorme rol bij het bestuiven van de planten die we eten – ongeveer 75% van de gewassen in de wereld is afhankelijk van bestuivers. Geschat wordt dat tot 577 miljard dollar aan jaarlijkse wereldwijde voedselproductie afhankelijk is van de bijdrage van bijen. Ze zijn daarom ongelooflijk waardevol voor de wereldeconomie.
Uitroeiing van de mijt is het beste beleid. De varroa bedreigt niet alleen het welzijn van de wereldwijde honingbijenpopulatie, maar ook het welzijn van onze bredere landbouwsector.
Israël bruist van de oplossingen
Israël heeft een lange geschiedenis van innovatie op landbouwgebied. Dit is grotendeels uit noodzaak ontstaan, waarbij tweederde van het Israëlische land als semi-droog of droog werd beschouwd. Voedselzekerheid is daarom van cruciaal belang voor de Israëlische economie, met bijentechnologie een van de nieuwste groeigebieden.
De ‘Start-Up Nation’ heeft een reeks op bijen gerichte exportproducten ontwikkeld – en die zijn misschien precies wat de wereld nodig heeft om haar bijenproblemen te bestrijden.
BeeWise heeft de bijenkorf opnieuw ontworpen om het beheer van de bijengezondheid te verbeteren. Het heeft de traditionele, 150 jaar oude houten kistenkorven die we kennen vervangen door zijn eigen ‘BeeHome’ – een caravanachtige structuur die zowel de bijen huisvest als bewaakt en tegelijkertijd essentiële imkertaken robotisch uitvoert. Enkele van zijn mogelijkheden zijn onder meer een klimaat- en vochtigheidscontrolesysteem en ongedierte- en populatiecontrole.
Dus wat lost dit op?
Bijen zijn gevoelig voor temperatuurschommelingen in hun kasten. Elke temperatuur onder 32,2 en boven 35 graden wordt als suboptimaal beschouwd en kan een gezonde broedopfok in de weg staan. Een aanhoudend suboptimaal klimaat kan uiteindelijk leiden tot het zeer reële risico van kolonie-instortingsstoornis (CCD), waarbij de meerderheid van de werkbijen in een kolonie verdwijnt en de koningin en een paar voedsterbijen achterlaat om het broedsel te ondersteunen. De real-time probleemwaarschuwingen van BeeWise kunnen ervoor zorgen dat elke verandering in klimaat of vochtigheid snel kan worden teruggedraaid, waardoor een betere omgeving ontstaat voor broedopfok en het risico op het instorten van kolonies wordt verminderd.
Zoals we hebben vastgesteld, leidt de aanwezigheid van varroa in netelroos tot verzwakte bijen en kan potentieel dodelijk zijn. De oplossing van BeeWise omvat ook ongediertebestrijding en biedt continue controle op ongedierte. Wanneer ongedierte – zoals varroa – wordt gedetecteerd, wordt in realtime een niet-chemische behandeling toegepast. Dit resulteert in een aanzienlijke vermindering van de besmetting en beperkt uiteindelijk het verlies van kolonies. ToBe, een andere Israëlische pionier op het gebied van bijentechnologie, heeft ook een soortgelijk product ontwikkeld.
Zoals we hebben gezien, is CCD rampzalig voor bijenvolken. Het is een zeer reële bedreiging, die de wereldwijde bijenpopulatie decimeert – en heeft een bijzonder effect gehad op het meest voorkomende bijenras – de westerse honingbij. De wereldwijde achteruitgang van de Westerse Honingbij bedreigt natuurlijk de wereldwijde toeleveringsketen – vanwege het brede scala aan gewassen die afhankelijk zijn van bestuiving door een bij (d.w.z. ‘bestuiverafhankelijke’ gewassen). Amandelen, katoen, avocado’s, lychees, bessen, macadamia’s, meloenen en uien zijn slechts enkele voorbeelden van gewassen die afhankelijk zijn van bestuivers.
Dus als zoveel soorten gewassen (en zoveel exportdollars) worden bedreigd door de mogelijke ineenstorting van onze kleine vrienden, is er dan een back-upoptie? Ja – en het wordt kunstmatige bestuiving genoemd.
De Israëlische Bumblebee AI is gespecialiseerd in datagestuurde kunstmatige bestuiving die het natuurlijke bestuivingsproces nabootst. Hun Crossbee-apparaat zendt een elektrostatische lading uit (net zoals bijen doen) die positief geladen stuifmeel van de gewassen aantrekt, dat vervolgens op vrouwelijke gewassen kan worden aangebracht om het bestuivingsproces te voltooien. Voeg daar robotica aan toe en je hebt Robee – een semi-autonoom robotapparaat dat trillingen gebruikt om pollen te verplaatsen. De twee mechanische armen zorgen voor korte trillingen aan de basis van de gewassen, om stuifmeel vrij te maken zodat het op de vrouwelijke bloemen van de plant valt.
Is kunstmatige bestuiving de enige optie?
Als kunstmatige bestuiving te sci-fi is, zijn er andere opties rond natuurlijke bestuiving. BioBee gebruikt hommels als alternatief voor bestuiving door de honingbij. Hommels kunnen bestuiven in kassen en netstructuren, maar ook in open velden en boomgaarden. In tegenstelling tot honingbijen slaan hommels geen honing op en moeten ze dagelijks foerageren. Ze zijn daarom in staat om te werken in koude, bewolkte en regenachtige omstandigheden en werken snel (tot vier keer sneller dan honingbijen), wat leidt tot een effectievere bestuiving en dus grotere opbrengsten voor telers. BioBee kweekt hommels om telers een duurzame oplossing te bieden voor natuurlijke bestuiving.
BioBee is ook gespecialiseerd in biologisch geïntegreerde plaagbestrijding (IPM), waardoor boeren nuttige roofinsecten en mijten krijgen als alternatief voor agressieve chemische bestrijdingsmiddelen. Hun BioFly-merk maakt bijvoorbeeld gebruik van gesteriliseerde mannelijke poppen en steriele mannelijke vliegen voor verspreiding in landbouwvelden, om mediterrane fruitvliegen te bestrijden – een andere landbouwplaag.
Minder bijen, minder honing?
De honingproductie wordt ook beïnvloed door een wereldwijde afname van honingbijpopulaties. Slechts zeven van de meer dan 20.000 bijensoorten produceren honing.
Bee-io heeft een oplossing ontwikkeld waarmee honing kunstmatig wordt geproduceerd, zonder dat bijen nodig zijn. Hun proces combineert natuurlijke nectarbloemen met een uniek biologisch proces dat de nectar in honing verandert. Het bedrijf wil gekweekte honing ontwikkelen via een kunstmatige bijenmaag, die op natuurlijke wijze de enzymatische activiteit en specifieke processen nabootst die plaatsvinden in de bijenmaag. Bee-io werkt ook aan technologieën die natuurlijke nectar produceren om de capaciteit van de honingproductie te vergroten. Door deze technologieën maakt Bee-io de wereldwijde honingconsumptie duurzaam.
Het is duidelijk dat het antwoord op de bijenproblemen in de wereld ligt in Israëlische innovatie, of het nu gaat om het monitoren van de gezondheid van bijenkorven en het beheersen van de varroa-uitbraak, of het benutten van de kracht van hommels. Als al het andere faalt, kunnen de kunstmatige bestuiving van gewassen en de kunstmatige productie van honing het antwoord zijn. De implementatie van Israëlische beetech-oplossingen is cruciaal bij het waarborgen van de duurzaamheid van onze wereldwijde voedselvoorziening.
Neem voor meer informatie over Bijentech of Agritech in bredere zin contact op met de Israëlische Handelsmissie in Nederland via hague@israeltrade.gov.il.
