Biyo Konverjans: İsrail Liderliğinde Tıbbi Devrim

İsrail’de yaşanan tıbbi araştırma devrimi, eskiden hayal bile edilemeyen bilimsel atılımların geliştirilmesine öncü oluyor. Bu inovasyonların birçoğu ise tıbbi araştırmada yeni bir trend olan biyo konverjans etrafında şekilleniyor. Biyo konverjans diğer ilgili alanların yanında biyolojiyi, mühendisliği, yapay zekâyı, makine öğrenmesini, üç boyutlu baskıyı ve nanoteknolojiyi birleştiriyor. Disiplinler arası tıp çalışması her ne kadar yeni bir olgu değilse de programlama, genom bilimi ve yapay zekâ alanlarındaki yeni gelişmeler ısrarcı sağlık sorunlarına yönelik sayısız yaratıcı çözümün kapısını aralıyor.

İsrail, küçük bir ülke olmasına rağmen biyo konverjans araştırma ve geliştirmede küresel bir lider. Toplamda 1,6 milyon dolar ihracat yapan 600’ü aşkın tıbbi cihaz şirketi ile İsrail, çığır açan multidisipliner araştırmalarında Uluslararası Alıntı İndeksinde 4. sırada yer alıyor.

İsrail’in biyo konverjans şirketleri, tıbbi bakımda devrim yaratmak için hâlihazırda geniş çeşitlilikte tıbbi teknolojiler geliştiriyor. Örneğin Precise-Bio, para-klinik bir deneyde tam fonksiyonel kornea biyo baskısı yapan dünyanın ilk şirketi. Hayfa’da yer alan NanoGhost, farklı bir alanda biyo konverjans uygulaması yapıyor. Şirket, kanserli hücreleri özel olarak hedefleyen nanorobotik ilaç salım sistemleri programlıyor. Dünyanın ilk on farmasötik ve biyoteknoloji şirketlerinden altısı, CytoReason’u kullanıyor. Tel Aviv’de yer alan CytoReason, insan hastalıklarını hücresel düzeyde simüle etmek için hesaplamalı modellerden faydalanan bir şirket.

İleri mühendislik ve tıbbi geliştirmeleri birleştiren çip organ (OOC) teknolojisi, İsrail biyoteknolojisinde özellikle önem kazanan bir alan olarak kendini gösteriyor. OOC teknolojisi, insan dokusunu insan vücudu dışında belirli bir organ fonksiyonuyla geliştirerek hastayı riske atmadan deneysel ilaç testi yapma fırsatı sağlıyor. OOC, farmasötik araştırma ve geliştirme maliyetlerini önemli ölçüde düşürmenin yanı sıra tıbbi araştırmalarda havyan deneylerine olan bağımlılığı da büyük oranda düşürme potansiyeline sahip.

İsrail’in biyo konverjans inovasyonundaki bir diğer heyecan verici alan da kişiselleştirilmiş ilaç. DNA dizilemeye ve veri depolamaya yönelik işletme maliyetlerindeki son düşüş, kişiselleştirilmiş genetik test kapsamını daha geniş bir pazara ulaştırıyor. Caligenix, C2i Genomics, Sequentify ve diğer İsrail genç-yenilikçi şirketleri, bireysel hasta kullanımına yönelik yeni teknolojileri ve eskiden el yakan DNA testlerini uyguluyor.

Teknoloji, kimya ve biyomedikal alandaki son gelişmelerle öne çıkan İsrail biyo konverjans şirketlerinden bazılarını şöyle sıraladık:

Precise Bio, göz hastalarında biyo baskı doku ve organların kullanımını geliştiren rejeneratif bir tıp şirketi. Bu platform hücre ekspansiyonu, biyo materyaller, süreçler, baskı teknolojisi ve diğer teknolojilerden oluşuyor.

NanoGhost, yetişkin kök hücrelerini kullanarak ilacı doğrudan tümörlü bölgeye taşıyan bir ilaç salınım teknolojisi. Bu teknolojinin hâlihazırda farelerde pankreas, akciğer, meme, prostat ve beyin kanserini tedavi etmede başarılı olduğu kanıtlanmış durumda. Platform, Nano-Ghosts (nano hayaletler) olarak adlandırılan nano kesecikleri esas alıyor. Bunlar sitoplazmalar ve çekirdekleri çıkarıldıktan sonra doğal olarak hedeflenen allohjenik mezenkimal kök hücrelerinden (MSC’ler) teknolojik olarak yeniden yapılandırılıyor.

CytoReason, insan vücudunun bilgisayımsal modelini geliştiren bir teknoloji şirketi. Bu model, insan hastalığını hücresel düzeyde stimüle ederek hayvan deneylerine duyulan ihtiyacı en aza indiriyor ve insan deneylerini çok daha odaklı ve hatasız kılıyor. Bugüne kadar dünyanın ilk on farmasötik şirketinden altısı, CytoReason’ın teknolojisini kullanarak doğru hastaya doğru ilacı doğru fiyatla sunuyor.

Tissue Dynamics, Kudüs merkezli çığır açan bir biyoteknoloji şirketi olarak farmasötik, nutrasötik ve kozmetik sektörlerine yönelik yeni nesil organ çipi (OOC) araçlarını geliştirerek ilaç ve kozmetik alanındaki gelişmeleri temelde dönüştürmeyi amaçlıyor. Şirketin son teknoloji biyonik OOC platformu, daha hızlı, daha güvenli ve daha etkili ilaç geliştirmeye yönelik önemli araçlar sunarken araştırma ve geliştirme maliyetlerini de önemli oranda azaltıyor.

Caligenix, kişiselleştirilmiş genomik tanı kitleri geliştiren bir biyoteknoloji şirketi. Şirketin misyonu, genetik varyasyon ile bireysel beslenme yanıtı arasındaki bağlantıyı ve besinlerin gen ifadesindeki genel rolünü daha iyi anlamayı kapsıyor.

C2i Genomics, tümörün DNA paternindeki hafif değişiklikleri analiz ederek ameliyat sonrası kanser nüksünü ve gidişatını izleme imkânı sunuyor. Biyoinformatik ve yapay zekâya dayalı C2 Genomics, hastanın periyodik sıvı biyopsi kan testlerinden alınan binlerce veri göstergesini, en baştaki ardışık tümör dokusu ve tam genom analizi ile karşılaştırıyor.

Sequentify, hedeflenen DNA dizilimini kan testi kadar yaygın, hızlı ve ulaşılabilir kılarak kişiselleştirilmiş tıpta önemli bir büyüme yaratmayı amaçlıyor.

Kaynaklar: Innovation Israel, Start-Up Nation Central