Manşetlerin Ötesinde: İsrail’in Kredi Notu, Gücünü Koruyor

Jeopolitiğin medyada büyük ilgi görmesiyle, İsrail dışındaki birtakım heyecan verici ekonomik gelişmeler gözden kaçmış olabilir. Örneğin, artık New York’ta[1] ve Kaliforniya’da[2] İsrail tarafından kurulmuş 20’yi aşkın unicorn (değeri 1 milyar $ üzeri özel şirketler) bulunuyor. Ayrıca sadece İsrail’de 60’ı aşkın unicorn şirketi bulunuyor ve [3]bu sayı, tüm Avrupa’nın toplamından daha fazla[4]. İsrail’in teknoloji sektörü de 2021 yılında, 5 milyar doları aşkın gelir elde etmiş durumda, yani kendisine ait bir yıllık fon arttırma rekorunu ikiye katlamak üzere3.

Bir ülkenin çok sayıda olumlu ve olumsuz özelliğini karşılaştırırken eski haber manşetlerine bakmak çok önemlidir. Bu bakımdan İsrail’in de bir farkı bulunmuyor. Ayrıca bu tür derinlemesine analiz yapan en önemli tek ekonomik değerlendirme, muhtemelen kredi notudur.

Genel olarak bir ülkenin kredi notu ne kadar iyiyse yurt dışına o kadar düşük kredi oranlarıyla borçlanabilir. Sıradan bir yılda İsrail, küresel piyasalarda yaklaşık 2 milyar dolar/avro kazanç elde etmektedir. Bu fonlar, bütçe açıklarını ve maliyetlerini finanse etmek amacıyla kullanılmaktadır. Her ne kadar İsrail’in borcunun büyük bir bölümü yurt içinde karşılansa da kredi notunun arıtılması ya da düşürülmesi İsrail’in borçlanma maliyetini büyük oranda etkileyebilmektedir. Dolayısıyla kredi kararının ağırlığı, derecelendirme kuruluşlarının adil bir karar vermek için geriye dönük iyi ya da kötü haber manşetlerini okumasını gerektirmektedir.

Geçtiğimiz yıl, kredi notu alan en az 130 ülke için özellikle zor bir yıldı. COVID-19’un küresel etkisi, İsrail’in de 2002’den bu yana ilk kez ekonomik durgunluğa girmesine neden oldu[5]. Öte yandan geçtiğimiz yıl birçok ülkenin kredi notu düşürülürken İsrail’in notu aynı kaldı. Neden?

Derecelendirme kuruluşları, manşetlerin ötesine baktı ve İsrail’in çok yönlü ekonomisini, doğal gaz ihracatını, dijital uyuma yönelik küresel adımını ve virüsü yönetmedeki sağlam hükumet programlarını hesaba kattı. Bölgesel jeopolitik değerlendirmelerde bulundular. Ayrıca popülasyonun ve ülke ekonomisinin dayanıklılığını, İsrail’in borç yapısını ve ferasetli borç yönetimini ve Hükumetin dinamosu olan teknolojisi sektörünü dikkatli bir şekilde incelediler. Kendi kapsamlı analizlerini uygulayan tüm kuruluşların vardığı sonuç ise İsrail’in kredi notunu değiştirmemek oldu.

Kredi notunun değişmemesinin, aynı zamanda sağgörülü bir karar olduğu anlaşılıyor. İsrail’in 2020 gayri safi yurt içi hasılası (GSYH) negatif olsa da tahmin edilenden iyiydi. İsrail, 2021’in başlarında kişi başı aşılamada dünya liderliğine yerleşerek “Aşı Ülkesi” unvanını kazandı. Bu süreçte birçok analistin beklentileri de İsrail’in güçlü bir toparlanma yılı geçirmesi yönünde.

İsrail’in S&P Global Ratings’e göre notu şu anda AA- (kuruluşun en yüksek dördüncü notu), Moody’s Investors Service’e göre A1 (kuruluşun en yüksek beşinci notu) ve Fitch Ratings’e göre A+ (kuruluşun en yüksek beşinci notu). Üç derecelendirme notu da İsrail’in bugüne kadar aldığı en yüksek notlar.

Kaynaklar:

[1] https://www.prnewswire.com/news-releases/new-york-city-is-now-home-to-21-israeli-founded-unicorns-301271185.html

[2] https://www.prnewswire.com/il/news-releases/california-is-now-home-to-22-israeli-founded-unicorns-301278099.html

[3] https://www.jpost.com/israel-news/medved-israels-red-hot-tech-sector-is-now-in-hypergrowth-666567

[4] https://en.globes.co.il/en/article-israel-has-more-unicorns-than-all-of-europe-1001366171

[5] https://www.reuters.com/article/us-israel-economy-gdp/israeli-economy-dips-2-4-in-2020-but-covid-hit-less-than-in-oecd-idUSKBN2AG14I