Seçimlerin Ardından İsrail’in Siyasi Kanatları – Neler Değişti?

9 Nisan 2019 tarihinde İsrail’de yapılan genel seçimlerin ardından Benjamin Netanyahu, parlamentoda güçlü sağ kanat blokuyla, İsrail tarihinde en uzun süre hizmet eden başbakan olmaya hazır görünüyor. Ancak sonuçlar beraberinde sürprizler de getirdi.

İşte seçimin öne çıkan noktaları:

1. İki galip?

Şimdiye kadar hiçbir İsrail partisi bir seçimde 1 milyon oydan fazlasını almamıştı ancak salı günü iki parti bunu başardı: Netanyahu’nun partisi Likud ve İsrail’in eski Genelkurmay Başkanı Benny Gantz’ın, diğer önde gelen politikacılar Yair Lapid ve Moshe Yaalon’un da dahil olduğu merkez partisi Mavi-Beyaz. İki parti de 35 sandalye kazandı fakat Netanyahu’nun sağ kanat koalisyonu hükumet oluşturmak için daha iyi bir pozisyona sahip görünüyor. Yine de Gantz’ın performansı etkileyiciydi ve blokunun önümüzdeki yıllarda güçlü bir muhalefete dönüşeceğe benziyor.

Netanyahu’nun Mavi-Beyaz İttifakı ile ortak bir hükumet kurma imkanı bulunsa da bu olasılık düşük görünüyor.

2. Ortodoks partiler güçlenmeyi sürdürüyor.

İki Haredi Ortodoks parti yeni Knesset’te, başka bir deyişle parlamentoda, sandalye kazandı ve söylenene göre başbakanlık yarışında Netanyahu’yu desteklemeye söz verdi.

Hem Birleşik Tevrat Yahudiliği ve hem de Sefarad Ortodoks Şas sekizer sandalye elde ederek sırasıyla iki ve bir sandalye kazanmış oldu. Toplam 16 oy kazanılmıştır.

3. Arap partilerin gücü azalıyor.

Son seçimde Arap partiler birleşmiş ve kendilerini Ortak Liste olarak adlandırmıştı. O seçimde 13 sandalye kazanmışlardı. Buna karşın bu sefer anlaşmazlıklar listeyi ayrı partilere böldü. İki Arap partisinin koalisyonu yeni Knesset’e girdi: Hadash-Taal Listesi 6 sandalye kazanırken Raam-Balad Listesi tüm oyların 3,25’ini alıp seçim barajını kıl payı geçerek 4 sandalye kazandı. Böylece İsrailli Arapları temsil eden sandalye sayısı toplamda 10 oldu.

Ancak Arap seçmenin katılımı, alışılagelmiş olanın neredeyse yarısı miktarında gerçekleşerek tarihi bir düşüş gösterdi. Arap politikacıların yanı sıra müezzinlere halkı oy vermeye teşvik etmesini söyleyen dini liderlerin çağrıları da sonuçları değiştiremedi.

4. Kadınlar için harika bir gün sayılmazdı.

Önümüzdeki günlerde çok büyük bir değişiklik olmadığı takdirde yeni Knesset’te bir öncekiyle aynı sayıda kadın vekil olacak: 120 vekilde 29. Bu, İsrail’i kadınların hükümette temsili açısından uluslararası çerçevede 2015 yılında bulunduğu 66. sıradan 76’ya geriletmiştir.

5. İki sağ kanat yıldızı için kötü bir gündü.

Eğitim Bakanı Naftali Bennett ve Adalet Bakanı Ayelet Shaked’in sonraki hükümette yer alması pek mümkün görünmüyor.

Bu iki önde gelen ve açık sözlü sağ kanat meclis üyesi, önceden Bennett’in liderliğindeki Habayit Hayehudi partisinden ayrılarak Yeni Sağ partisini kurmuştu. Bu partiyi Ortodoks ve laik İsrailliler arasında “tam ve eşit ortaklığa” dayalı bir parti olarak tanımlamışlardı. Bu parti, laik sağcılara rahatlıkla oy verebilecekleri bir seçenek sunmak ve sağ kanat blokunun hacmini artırmak için tasarlanmıştı.

Bu girişim geri tepmiş gibi görünüyor: 2019 seçimlerinde Kahane müritlerinin partisi Yahudi Gücü ya da diğer adıyla Otzma Yehudit ve Ulusal Birlik Partisi ile birleşen Habayit Hayehudi partisi son Knesset’te 5 sandalye almıştı ve salı günü de aynı sayıda sandalye kazandı. Ancak Yeni Sağ partisi seçim barajını aşamamış gibi görüünyor.

6. Bir kısım genç için de hayal kırıklığıydı.

Seçime giden birkaç ayda Moshe Feiglin gelecekteki herhangi bir Knesset koalisyonunun en önemli oyuncuları arasında görülmüştü. Marihuananın tam olarak yasallaştırılması da dahil olmak üzere, özgürleştirici politikalarıyla çok sayıda genç takipçiyi etkilemiş görünüyordu. Ancak partisi Zehut da seçim barajını geçmeyi başaramadı.

7. Seçime katılım genel anlamda biraz düşüktü.

Seçim Günü’nün ulusal tatil olmasına ve seçmenlerin oy yerlerine ulaşmasına yardımcı olmak için şehirler arası tüm ulaşımın ücretsiz yapılmasına rağmen toplam katılım 2015 seçiminde görülen yüzde 71,8’den 67,9’a düştü.

Kaynak: JTA